بررسی تنوع ژنتیکی و شیمیایی ژرم پلاسم استان کرمان بااستفاده از نشانگرهای مولکولی rapd و روش کروماتوگرافی

شیرین بیان (.glycyrrhiza glabra l) از گیاهان دارویی مهمی است که از زمان های قدیم تا به امروز عصاره ریشه آن برای درمان بیماری های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. ماده موثره اصلی ریشه این گیاه، گلیسریزین است. این پژوهش به منظور تعیین درصد عصاره و نیز درصد گلیسریزین موجود در ریشه شیرین بیان نواحی مختلف استان کرمان و مقایسه آن با نمونه هایی از استان فارس انجام شد. روش: 26 نمونه از ریشه شیرین بیان از نواحی مختلف استان کرمان و 2 نمونه نیز از استان فارس (در مجموع 28 نمونه از 8 منطقه) جمع آوری شد و از ریشه های چند ساله آنها با روش سوکسله با استفاده از اتانـول و در 5 نمونـه نیـز با آب مقطر عصاره گیری به عمل آمد و درصد گلیسریزین موجود در عصاره های حاصل با روش کروماتوگرافی مایع با عمل کرد بالا (hplc) تعیین شد. یافته ها: میانگین درصد عصاره حاصل از مناطق فسا و شیراز در فارس (06/1±25/18%)، سیرجان (90/0±29/17%) و بردسیر (62/5±33/16) نسبت به سایر مناطق مورد بررسی بالاتر بود (05/0>p). میزان درصد گلیسریزین نمونه های بردسیر (02/0±1/5%)، سیرجان (75/0±9/4%) و زرند (34/3 ± 46/4%) به میزان غیرمعنی داری بالاتر از نمونه های فارس (59/0±65/3%) بود. میزان عصاره و درصد گلیسریزین حاصل از عصاره گیری با اتانول بیشتر از عصاره گیری با آب مقطر بود (05/0>p). نمونه هایی که پودر ریشه آنها زردرنگ بود نسبت به نمونه های قهوه ای و نیز نمونه های مربوط به مناطق با ارتفاع نسبتاً بالا و خنـک درصــد گلیســریزین بیشـتری داشتند (به ترتیب p<0.001 و p<0.05). نتیجه گیری: در مقایسه با سایر مطالعات می توان نتیجه گرفت که میزان عصاره و درصد گلیسریزین موجود در ریشه شیرین بیان اکثر نواحی استان کرمان در حد نسبتاً بالایی است. توصیه می شود اقدامات مناسب برای برداشت از ریشه این گیاه برای استفاده داخلی و صادرات صورت گیرد و کشت صنعتی این گیاه در مناطق مناسب استان پیشنهاد می شود.